สงสัยเรื่อง "ลูกดิ้น"

คำถาม

สวัสดีค่ะคุณหมอ ดิฉันท้องลูกคนแรกได้เกือบ 6 เดือนแล้วค่ะ ดิฉันมีข้อสงสัยที่อยากจะเรียนปรึกษากับคุณหมอค่ะ เรื่องการดิ้นของลูก ดิฉันสังเกตว่าลูกจะดิ้นเป็นเวลาเดียวกันในแต่ละวันคือ ตอนหัวรุ่ง (ซึ่งจะทำให้ดิฉันตื่นแต่เช้ากว่าตอนที่ลูกยังไม่ดิ้น) ในช่วงเวลาก่อนรับประทานอาหาร และตอนก่อนนอน ดิฉันอยากทราบว่าช่วงเวลาที่ลูกดิ้นเป็นปกติหรือเปล่าคะ

คำตอบ

คุณศิริจรรยาสงสัยว่าทำไมลูกถึงดิ้นเป็นเวลา ความจริงลูกดิ้นอยู่ตลอดเวลาทั้งวันทั้งคืนแหละครับโดยเฉพาะตอนหลังรับประทานอาหารใหม่ๆ ลูกจะคึกคักมากเป็นพิเศษ เพราะได้รับน้ำตาลที่ดูดซึมจากอาหารทำให้รู้สึกสดชื่น ถ้าคุณเฝ้าสังเกตลูกดิ้นก็จะรู้สึกได้เลยว่าลูกดิ้นเป็นระยะๆ เรื่อยมาจนคุณง่วงนอนผลอยหลับไป พอตื่นขึ้นมาก็จะพบว่าลูกยังดิ้นอยู่เช่นเดิม เพราะฉะนั้นคุณก็จะรู้สึกว่าลูกดิ้นในช่วงก่อนนอนและตื่นนอนเช้า ส่วนในเวลาที่คุณหลับลูกก็ยังดิ้นอยู่ แต่คุณคงนอนหลับสนิทจนไม่รู้สึกว่าลูกดิ้นต่างหาก

คำถาม

การที่ลูกดิ้นมากดิ้นน้อยมีผลอะไรบ้างคะ ดีหรือไม่ดีอย่างไรคะ

คำตอบ

ลูกจะดิ้นมากหรือดิ้นน้อยก็ไม่สำคัญเท่ากับลูกดิ้นสม่ำเสมอ ลูกแต่ละคนก็จะมีการดิ้นแตกต่างกัน บางคนอาจจะดิ้นเพียงวันละไม่กี่สิบครั้ง ในขณะที่บางคนอาจจะดิ้นวันละหลายร้อยครั้งก็ได้ การที่ลูกดิ้นบ่อยๆ ย่อมเป็นสัญญาณที่แสดงถึงสุขภาพที่แข็งแรงของลูก คุณลองคิดดูว่าคนที่ไม่สบายมากๆ จะดิ้นไหวมั้ยเล่าครับ ลูกก็เช่นกัน ถ้าลูกมีสุขภาพแข็งแรงดี ก็ควรดิ้นสม่ำเสมออย่างน้อยชั่วโมงละ 3 ครั้งขึ้นไปครับ

คำถาม

การดิ้นของลูกมีผลกระทบเกี่ยวกับอารมณ์ของเขาเมื่อเขาโตขึ้นหรือเปล่าคะ

คำตอบ

การดิ้นของลูกเกี่ยวข้องกับสุขภาพทางกายของลูกเท่านั้น ไม่เกี่ยวข้องกับอารมณ์เลยครับ

คำถาม

เวลาดิฉันอ่านนิทานให้ลูกฟัง ลูกจะไม่ค่อยดิ้น แต่เวลาที่สามีอ่านนิทานให้ลูกฟัง ลูกจะดิ้นมากกว่าไม่ทราบว่าลูกชอบเสียงใครมากกว่ากันคะ

คำตอบ

คุณชักจะอิจฉากลัวว่าลูกจะชอบเสียงคุณพ่อมากกว่าใช่มั้ยครับ ไม่ต้องห่วง ยังไงๆ ลูกก็ชอบเสียงคุณแม่มากกว่าอยู่ดี เพราะคุ้นเคยกับเสียงคุณแม่มาตลอด 9 เดือน ไม่ว่าคุณจะพูดอะไร ดังหรือค่อยแค่ไหน แม้แต่ความนึกคิดของคุณ ลูกก็จะสัมผัสได้หมด ไม่ว่าจะจากการได้ยินหรือจากความรู้สึกรับรู้ผ่านสารเคมีต่างๆ ที่หลั่งออกมาในกระแสเลือดของคุณเอง ลูกจะจดจำเสียงคุณแม่ได้ดีกว่าเสียงคุณพ่อมาก
นอกจากเสียงพูดแล้ว เสียงหัวใจของคุณแม่ก็เป็นอีกเสียงที่ลูกจะได้ยินและคุ้นเคยตลอดเวลา พอคลอดออกมาแล้วคุณแม่ก็ยังย้ำสัมพันธ์อันแนบแน่นด้วยการให้ลูกได้ดูดนมแม่ไปด้วยฟังเสียงเต้นของหัวใจแม่ไปด้วย แล้วอย่างนี้คุณว่าลูกจะชอบเสียงใครมากกว่ากันครับ

คำถาม

มีอยู่ครั้งหนึ่งลูกหยุดดิ้นไประยะหนึ่ง ดิฉันตกใจมากเลยค่ะ ไม่ทราบว่าถ้าลูกหยุดดิ้นเป็นเวลาเท่าไหร่ถึงจะควรไปหาหมอคะ และเป็นอันตรายหรือเปล่าคะ

คำตอบ

ทารกที่แข็งแรงจะมีการดิ้นอย่างสม่ำเสมอ แต่สุดท้ายก็ต้องมีง่วงเหงาหาวนอนบ้างเป็นของธรรมดา เวลาที่ลูกง่วงนอนก็จะหลับสนิทได้ถึงครั้งละประมาณครึ่งชั่วโมง แล้วเวลาที่ลูกนอนหลับก็จะนอนขี้เซาอย่างที่สุด ชนิดที่ไม่ว่าคุณแม่หรือคุณหมอจะปลุกอย่างไร จะเอาเสียงอะไรไปกระตุ้นก็จะไม่ยอมรับรู้อะไรทั้งสิ้น นอนหลับเป็นตายจริงๆ แม้แต่คุณหมอจะใช้เครื่องอิเล็กโทรนิคมาทดสอบสุขภาพของลูกก็ทำไม่ได้ ต้องรอให้ลูกตื่นก่อนจึงค่อยทำการทดสอบต่อไป คุณศิริจรรยาเจอลูกในสภาพนี้ ก็ต้องตกใจเป็นธรรมดา แต่พอลูกตื่นก็จะกลับมาดิ้นตามปกติเช่นเดิม

การสังเกตการดิ้นของลูกเป็นวิธีการดูแลสุขภาพที่เชื่อถือได้ว่าลูกยังแข็งแรง และคุณแม่สามารถทำได้ด้วยตนเองไม่เสียค่าใช้จ่าย ไม่เจ็บตัวครับ

ปกติทารกจะดิ้นน้อยลงในช่วง 24 ชั่วโมงก่อนเสียชีวิต ดังนั้นถ้าสามารถตรวจพบว่าลูกดิ้นน้อยลงก็ยังมีเวลาพอที่จะช่วยชีวิตลูกได้ทัน คุณศิริจรรยาอย่ารอจนลูกหยุดดิ้นนานๆ เลยครับ เพราะอาจสายเกินไป แค่รู้สึกว่าลูกดิ้นน้อยลงก็ควรรีบไปพบแพทย์ได้แล้ว

วิธีการนับลูกดิ้น ก็อาจทำได้โดยการนับจำนวนครั้งที่ลูกดิ้นให้ครบ 10 ครั้งในเวลา 4 ชั่วโมงถ้าครบ 10 ครั้งเมื่อไหร่ก็เลิกนับได้ แสดงว่าลูกยังดิ้นดีอยู่ แต่ถ้าครบ 4 ชั่วโมงแล้วยังนับได้ไม่ถึง 10 ครั้งก็แสดงว่าลูกดิ้นน้อยลง

อีกวิธีที่ประหยัดเวลาหน่อยก็คือ คอยนับจำนวนครั้งที่ลูกดิ้นใน 1 ชั่วโมง ปกติไม่ควรน้อยกว่า 3 ครั้งใน 1 ชั่วโมง คุณแม่สามารถดูแลสุขภาพลูกด้วยตัวเองได้โดยการนับจำนวนครั้งที่ลูกดิ้นทุกวัน เสียเวลาเพียงวันละชั่วโมงเพื่อสุขภาพที่ดีของลูกนะครับ

ศิริจรรยา แซ่โง้ว - ถาม
นพ.วิชัย ชวาลไพบูลย์ - ตอบ