108 เรื่องกินของลูก - อาหารเสริมต้องเริ่มที่ 4 เดือน

เข้าใจกันมาซะนานว่า 3 เดือน คือ วัยที่ถึงพร้อมแล้วซึ่งการเริ่มต้นเมนูอาหารเสริมที่นอกเหนือจากนมแม่ 108 เรื่องกินของลูกครั้งนี้ได้รวบรวมผลงานวิจัยจากต่างประเทศรวมทั้งการได้พูดคุยกับผู้เชี่ยวชาญด้านโภชนาการเด็กของบ้านเราที่ต่างเห็นพ้องต้องกันว่าวัยที่เหมาะสมที่สุดน่าจะเริ่มที่ 4 - 6 เดือน...ด้วยเหตุผลที่น่าสนใจทีเดียวค่ะ

1. เพราะร่างกายของทารกตัวน้อยในช่วงเดือนแรกๆ ถูกพัฒนามาเพื่อการย่อยนมแม่หรืออาหารที่มีคุณลักษณะใกล้เคียงกัน เช่น นมผงสำหรับเด็กทารกทั่วไป นอกจากนั้นพัฒนาการในการรับอาหารของลูกยังมีลักษณะ "ดูด" ได้ดีกว่าการรับอาหารด้วยวิธีอื่น...

2. เอนไซม์อะไมเลส ซึ่งเป็นส่วนสำคัญที่จะช่วยย่อยอาหารที่เป็นลักษณะของแป้งหรือคาร์โบไฮเดรตรวมไปถึงระบบการย่อยไขมันจะทำหน้าที่เมื่อย่างเข้าเดือนที่ 6 ของชีวิตลูก

3. อาหารบางอย่าง เช่น ไข่ เนื้อ แม้กระทั่งนมวัวบางชนิด ถ้าให้เร็วเกินไปก็จะมีผลกับการทำงานของไต

4. อวัยวะที่เกี่ยวข้องกับการกิน การย่อยของลูกในช่วง 1 - 3 เดือนนี้ไม่ได้พัฒนามาเพื่อกินอาหารแข็ง ไม่ว่าจะเป็นริมฝีปากที่ยังไม่พร้อมจะทำความคุ้นเคยกับช้อน ลิ้นที่ไม่สามารถควบคุมอาหารในปากได้ หรือกล้ามเนื้อช่วงลำคอที่ยังมีปัญหาในการกลืนอาหารแข็งอยู่ กลไกตามธรรมชาติเหล่านี้จะค่อยๆ ทำงานได้สอดคล้องกลมกลืนกันเป็นลำดับ และจะทำได้ดีเมื่อย่างเข้าเดือนที่ 6

5. ขั้นตอนการเตรียมอาหารมีโอกาสปนเปื้อนเชื้อโรคได้ เพราะจะต้องมีอุปกรณ์ในการปรุงมากขึ้น เช่น กระชอน หม้อ ผ้าขาวบาง มีด เขียง ฯลฯ ซึ่งถ้าเตรียมไม่ดีก็จะทำให้ลูกท้องเสียหรือปวดท้องได้เพราะภูมิต้านทานของลูกยังไม่ดีพอ ต่างจากนมแม่หรือนมขวดที่ขั้นตอนหรืออุปกรณ์น้อยชิ้น โอกาสปนเปื้อนเชื้อโรคก็มีน้อยกว่า

6. ในช่วงแรกเกิด การไม่สามารถปฏิเสธเมื่อรู้สึกอิ่มหรือไม่อยากกินอาหารแข็งของลูกเป็นปัญหาสำคัญที่จะทำให้พ่อแม่ไม่ทราบว่าควรให้อาหารแก่ลูกแค่ไหน ลูกพอใจหรือไม่ ต่างกับการให้นมเพราะลูกสามารถส่งสัญญาณแสดงให้รู้ว่าอิ่มด้วยการหยุดดูดหรือแสดงให้รู้ว่ารู้สึกสบายเมื่อแกนอนหลับตาพริ้ม

7. สืบเนื่องจากข้อ 6. การให้อาหารเสริมแก่ลูกเร็วไปยังส่งผลต่อนิสัยการกินของลูกเมื่อโตขึ้น นอกจากนั้นถ้าให้อาหารเสริมในปริมาณมากๆ ก็จะไปทดแทนส่วนที่เป็นนม ซึ่งควรเป็นอาหารหลักของลูกวัยนี้ แทนที่แกจะได้รับสารอาหารที่เหมาะสมก็ได้น้อยลงเพราะอิ่มเกินไป กรณีนี้นอกจากลูกจะได้รับสารอาหารไม่เหมาะสมแล้ว ก็จะทำให้อ้วนเกินไปด้วย

8. การให้อาหารเสริมเร็วไปไม่สอดคล้องกับระบบการทำงานของอวัยวะภายใน โดยเฉพาะระบบย่อย จะทำให้ลูกหลับไม่สบายรู้สึกอึดอัด ทั้งๆ ที่ในวัย 1 - 3 เดือน เป็นวัยที่การนอนสำคัญมาก

9. สำหรับเด็กที่กินนมแม่ การให้อาหารเสริมเร็วจะทำให้ลูกกินนมแม่ได้น้อยลง นั่นย่อมหมายถึงคุณค่าสารอาหารที่ควรได้จากนมแม่ก็น้อยลงไปด้วย ซึ่งในวัยแบเบาะนี้นมแม่คือแหล่งคุณค่าอาหารที่วิเศษที่สุดสำหรับลูกแล้วค่ะ

และถ้าคุณพ่อคุณแม่เข้าใจแบบนี้แล้ว เด็กๆ คงไม่ต้องถูกบังคับหรือคาดหวังให้หม่ำอาหารเสริมตั้งแต่แรกเกิดเป็นแน่ ที่สำคัญยังเป็นการเปิดโอกาสให้น้ำนม (แม่) ได้ทำหน้าที่อย่างคุ้มค่าที่สุดอีกด้วย

เรียบเรียงจาก - บทสัมภาษณ์ ผศ.จงจิตร อังคทะวานิช และหนังสือ Super Baby Food by Ruth Yaron