หกล้ม 2 เดือนแล้ว หัวยังปูดอยู่

คำถาม

ขณะนี้ลูกชายอายุ 12 เดือน ช่วงเขาอายุ 10 - 11 เดือนหกล้มบ่อย มีอยู่ 2 ครั้งที่แรงและโดนที่เดียวกัน คือกลางหน้าผาก (ล้มหน้าฟาดพื้นกระเบื้องและโต๊ะวางทีวี) ดิฉันเอาน้ำอุ่นมาประคบ ปรากฏว่าหน้าผากลูกช้ำมาก ผ่านไปเกือบ 2 เดือน รอยปูดจากเดิมที่เกือบเท่าลูกมะนาว ก็เล็กลงเหลือประมาณปลายก้อย และมีรอยช้ำเหลือนิดหน่อยจับดูรอยปูดแข็งเหมือนกระดูกเล็กๆ ไม่ทราบว่ารอยปูดนี้กับรอยช้ำที่เหลืออยู่จะจางหายไปหรือไม่ ขณะนี้ลูกร่าเริงแข็งแรงดีค่ะ

คำตอบ

เป็นธรรมดาของเด็กๆ ที่กำลังหัดเดิน จะล้มลุกคลุกคลานอยู่บ่อยๆ และบริเวณสำคัญที่สุดที่ล้มแล้วอาจถูกกระแทกได้ง่าย คือ บริเวณหน้าผากและท้ายทอยซึ่งอาจจะมีบาดแผลเป็นลูกกลมโนขึ้นมาบ้าง อาจจะมีแตกถึงกับมีเลือดออก ต้องเย็บแผลบ้าง

การปฐมพยาบาลที่ต้องทำทันทีที่ลูกล้มลง คือ สังเกตดูก่อนว่า เวลาที่ล้มนั้นลูกร้องไห้ทันทีหรือไม่ ถ้าร้องไห้ทันทีเราก็สบายใจได้หน่อยว่าแกไม่ได้หัวฟาดพื้นรุนแรงถึงหมดสติ จากนั้นก็อาจมีรอยโนเหมือนลูกมะกรูดบริเวณที่ล้มกระแทกพื้นขึ้นมา วิธีแก้ไขก็ให้ใช้น้ำเย็นประคบ ซึ่งคุณแม่คงจะทราบวิธีจัดการแล้วใน 24 ชม.แรก แต่พอพ้นวันแรกไปแล้ว คุณแม่ค่อยไปใช้น้ำอุ่นประคบนะคะ

ขณะเดียวกัน หัวโนที่เกิดขึ้น ถ้ามีรอยฟกช้ำเท่านั้นและมีเพียงน้ำมาคั่งอยู่บริเวณดังกล่าว หัวโนนั้นก็จะยุบไปได้ในเวลาไม่นานนัก แต่ถ้าการกระแทกนั้นรุนแรง มีเลือดออกมาใต้หนังศีรษะ การคั่งของโลหิตนี้ก็ใช้เวลานานกว่าธรรมดาจึงจะหายค่ะ ซึ่งโดยทั่วๆ ไปแล้วเราก็จะไม่ทำอะไรมาก หลังจากที่ประคบเรียบร้อยแล้ว ก็คอยให้เวลาผ่านไป น้ำหรือเลือดที่อยู่ข้างใต้นั้นจะค่อยๆ ซึมหายไปในที่สุด เราจึงพบว่าขนาดจะเล็กลงไปเรื่อยๆ และจะเหลือเป็นก้อนเล็กๆ แข็งๆ ซึ่งเป็นผลสุดท้ายของการมีเลือดออกใต้ผิวหนังบริเวณนั้นนั่นเอง คุณแม่ไม่ต้องกลุ้มใจนะคะ ปล่อยไปเฉยๆ ในที่สุดคุณแม่ก็อาจจะลืมและคลำไม่เจออีกต่อไป เพราะเมื่อลูกเจริญเติบโตขึ้นมา ศีรษะก็จะใหญ่ขึ้นเรื่อยๆ ก้อนที่เราคลำได้ก็จะเล็กลงไปแล้วก็แบน ในที่สุดก็จะคลำไม่ได้ไปในที่สุดค่ะ

สิ่งสำคัญที่หมออยากฝากไว้ คือ เวลาที่เด็กๆ กำลังหัดเดิน แกจะมีพลังที่จะหาประสบการณ์ใหม่ๆ มากพอดู เพราะฉะนั้น เราน่าจะจัดสถานที่ที่ปลอดภัยให้แกได้ค้นคว้าหาประสบการณ์เหล่านี้ นั่นคือ ต้องดูแลไม่ให้มีเฟอร์นิเจอร์ที่เป็นขอบเป็นมุมที่กระแทกไปแล้วทำให้เกิดบาดแผล หากมีก็หุ้มเสีย หรือถ้าเลือกเป็นขอบมนได้ก็จะดี พื้นก็ไม่ควรเป็นพื้นแข็ง เวลาลูกล้มลงไปแล้วศีรษะจะไม่โดนกระแทกรุนแรง รวมทั้งไม่ลื่นด้วย

สุดท้าย สิ่งที่หมอคิดว่าสำคัญที่สุดในการดูแลเด็กในช่วงขวบแรก ซึ่งกำลังซน ก็คือเราต้องมองเห็นพฤติกรรมของลูกอยู่ตลอดเวลา เพราะฉะนั้นไม่ว่าแกจะเล่นอะไร อยู่ตรงไหน ขอให้อยู่ในสายตาของผู้ใหญ่ แต่ถ้าคุณแม่จะต้องแวบออกไปสักแป๊บหนึ่ง ต้องแน่ใจว่าห้องนั้นหรือบริเวณนั้นจะไม่มีอันตรายกับลูกค่ะ

รศ.พญ.ประสบศรี อึ้งถาวร - ตอบ