วันพฤหัสบดีที่ 18 มกราคม พ.ศ. 2561

ความหมายของคำว่า สมุย

ความหมายของคำว่า สมุย
..........เรื่องความหมายของคำว่า "สมุย" อันเป็นชื่อเกาะที่สำคัญที่สุดเกาะหนึ่ง และเป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดสุราษฎร์ธานี ซึ่งมีผู้อธิบายความหมายของคำว่า "สมุย" ไว้ต่าง ๆ กัน เรื่อง "ความเป็นมาของเกาะสมุย" ซึ่งตีพิมพ์อยู่ในหนังสือ "เมืองสุราษฎร์ธานี" ที่ระลึกในงานสมโภชสุพรรณบัฏ สมเด็จพระพุฒนาจารย์ (เกี่ยว อุปเสณมหาเถระ) วัดสระเกศ เมื่อวันที่ 2-3 มีนาคม พ.ศ. 2534 ดังนี้
.........."ต้นรัชกาลสมัยพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวท้องที่อำเภอเกาะสมุย ถูกแยกออกเป็น 2 ส่วน เกาะมีเกาะใหญ่ ๆ อยู่ 2 เกาะ คือ เกาะสมุย กับ เกาะพงัน
.........."เกาะสมุย เป็นเมืองเกาะสมุย ขึ้นต่อเมืองนครศรีธรรมราช ส่วนเกาะพะงัน ไม่ปรากฏว่าเป็นแขวงหรือเป็นเมือง แต่ขึ้นต่อเมืองไชยา
.........."ตั้งศาลาว่าการอยู่ที่บ้านดอนแตง ข้างวัดประเดิม ตำบลหน้าเมือง เรือนจำใกล้กับหมู่บ้านปากคอก ตำบลมะเร็ต ปัจจุบันนี้เรียกบ้านหน้าค่าย บ้านดอนแตงนี้อยู่ใกล้ชายทะเลด้านตะวันออกเฉียงใต้ และใกล้ผืนแผ่นดินใหญ่ ตรงกับหมู่บ้านท้องเนียน อำเภอขนอม จังหวัดนครศรีธรรมราช
.........."ต่อมาเมื่อ พ.ศ. 2440 (ร.ศ. 116) ได้ตราพระราชบัญญัติลักษณะปกครองท้องที่ ร.ศ. 116 ขึ้น "เมืองเกาะสมุย" ก็ยุบลงมาเป็นอำเภอเกาะสมุยขึ้นกับจังหวัดสุราษฎร์ธานี โดยรวมเกาะสมุยกับเกาะพะงันเป็นอำเภอเดียวกัน (ปัจจุบัน เกาะพะงัน ได้รับการยกฐานะขึ้นเป็นอำเภอพะงันแล้ว)
.........."ในปี พ.ศ. 2440 ที่มีการเปลี่ยนระบบการปกครองนี้ ทางราชการได้ย้ายหลวงพิพิธอักษร (สิงห์ สุวรรณรักษ์) มาดำรงตำแหน่งนายอำเภอเกาะสมุยเป็นคนแรก และได้ย้ายที่ว่าการอำเภอจากบ้านดอนแตงมาไว้ที่หน้าทอน สละที่ดินส่วนตัวจำนวน 6 ไร่ ให้เป็นที่ตั้งที่ว่าการอำเภอ ปัจจุบันนี้เรียกว่าตำบลอ่างทอง หลวงพิพิธอักษร เป็นนายอำเภอคนแรกและอยู่เกาะสมุยนานที่สุดประมาณ 30 ปี (พ.ศ. 2440 - 2470) ได้เลื่อนบรรดาศักดิ์ คือ เป็น พระเจริญราชภักดี พระยาเจริญราชภักดี ตามลำดับ (ชื่อและนามสกุลเดิม คือ สิงห์ สุวรรณรักษ์)
.........."อาคารที่ว่าการอำเภอสร้างมาแต่ พ.ศ. 2440 ถึงปัจจุบันนี้ รวม 69 ปี (พ.ศ. 2509) (ถ้านับถึง พ.ศ. 2534 ก็ 94 ปี และถ้านับถึงปี พ.ศ. 2544 ก็ 104 ปี)
.........."คำว่า "สมุย" หมายความว่าอะไร แปลว่าอะไร หรือเป็นภาษาใด ยังไม่สามารถยืนยันได้ และมีผู้รู้บางท่านให้ข้อคิดเกี่ยวกับคำว่า "สมุย" ไว้ต่าง ๆ กันดังนี้
.........."สมุย" เป็นคำมาจากภาษาสันสกฤต แล้วเป็นภาษาทมิฬ อินเดียใต้ด้วยคือ "สมวย" แปลว่า "คลื่นลม" (ในเรื่อง "จากเซ่ามวยมาเป็นสมุย" บอกว่ามาจากคำว่า "สมอย") ต่อมาคำว่า สมวย จึงได้เปลี่ยนเป็น "สมุย" โดยแผลง "ว" เป็นสระอุ (ตามปรกติจะแผลง อุ เป็น ว)
.........."สมุย" มาจากชื่อต้นไม้ชนิดหนึ่ง ขึ้นอยู่โดยทั่วไปในแถวปักษ์ใต้ เป็นไม้เนื้ออ่อน ต้นไม่โตนัก ภาษาพื้นเมือง เรียกว่า "ต้นหมุย"
.........."ต้นหมุย" นี้มีอยู่ 2 ชนิดด้วยกัน เรียกชื่อจากรสของใบ คือ หมุยขม และ หมุยหอม (หมุยหอม น่าจะเรียกจากกลิ่น ไม่ใช่รส) และสันนิษฐานว่า ต้นหมุยนี้คำเต็มคงเรียกว่า "ต้นสมุย" ภาษาทางใต้มักจะตัดตัวหน้าออกเพื่อพูดให้สั้น เช่น มะพร้าว ก็เรียกว่า "พร้าว" หรือ มะนาว ก็เรียกว่า "นาว" สะพาน ก็เรียกว่า "พาน" เป็นต้น โดยเฉพาะเกาะสมุย คนทางใต้เรียกว่า "เกาะหมุย"
.........."สมุย" เป็นภาษาจีนไหหลำ มาจากคำว่า "เซ่าบ่วย" (ไม่ใช่ "เซ่ามวย") ซึ่งคนจีนไหหลำเรียกเกาะสมุยว่า "เช่าบ่วย" แปลว่า เกาะแรก หรือ ด่านแรก หรือ ประตูแรก ประกอบกับเมื่อประมาณ 100 - 150 ปีล่วงมานี้ คนจีนที่เกาะไหหลำได้นำสินค้ามายังประเทศไทยโดยทางเรือใบ ก่อนเข้ากรุงเทพฯ หรือจะไปเกาะไหหลำต้องมาจอดรับสินค้าที่เกาะสมุย เช่น ไต้และกะปิ ดังนั้น คำว่า "เซ่าบ่วย" จึงได้เปลี่ยนเป็น "สมุย" มาจนถึงปัจจุบันนี้
.........."สมุย มาจาก ต้นหมุย ก็ดี สมวย ก็ดี หรือ เซ่าบ่วย ก็ดี แล้ว (น่าจะเป็น "ล้วน") แต่เป็นสันนิษฐานทั้งสิ้น"
..........ในบทความเรื่อง "ความไม่รู้เรื่องเกาะสมุย หรือต้นไม้ที่หายไป" ของ คุณโอภาส เพ็งเจริญ ในหนังสือเล่มเดียวกันนั้น ได้กล่าวถึงคำว่า "สมุย" ในตอนเริ่มต้นไว้ดังนี้
.........."พอได้รับการบอกกล่าวว่า เขียนอะไรก็ได้ เรื่องอะไรก็ดี ตามที่เห็นสมควร เห็นว่าเหมาะสม ความวิตกกังวลก็ได้ก่อตัวขึ้นมาทันที เพราะว่าสิ่งที่ผมเห็นสมควรและคิดว่าเหมาะสมนั้นมีอยู่หลายเรื่อง แต่ส่วนใหญ่หรือเกือบทั้งหมดเป็นเรื่องที่สมควรเฉพาะตัว อันไม่น่าจะมีใครเห็นสมควรด้วย เป็นต้นว่า เรื่องการเอาเชือกผูกเกาะพะงันแล้วดึงมาให้ติดกับเกาะสมุยจะได้ใหญ่ขึ้น คือเอาเกาะอะไรต่อมิอะไรที่อยู่ในละแวกใกล้ ๆ กับเกาะสมุยเข้ามาให้ติดเป็นพื้นดินเดียวกันเสีย จะทำให้เกาะสมุยของเราโตกว่าเกาะภูเก็ตเสียที เพราะผมมีความน้อยอกน้อยใจจนกลายเป็นปมด้อยติดตัวมาแต่ไหนแต่ไรแล้วว่า บ้านผมเกาะสมุยนั้นเล็กกว่าภูเก็ต จนเวลานี้ยังเล็กกว่าอยู่ ไม่ยอมโตให้ทันหรือโตกว่าเกาะภูเก็ตสักที แต่เรื่องนี้ชาวเกาะพะงัน ชาวเกาะพะลวย ชาวเกาะแตน และเกาะอื่น ๆ อาจไม่เห็นดีเห็นงามยินยอมพร้อมใจด้วย หรือแม้จะเห็นชอบด้วยกับการกระทำที่ว่านั้น แต่อาจมีปัญหาที่ตกลงกันไม่ได้ในลำดับถัดมา ในเรื่องของชื่อเกาะใหม่ที่ใหญ่กว่าเก่าว่าจะให้ชื่อเกาะสมุยต่อไป หรือจะเปลี่ยนไปเป็นเกาะสงัน (สะ-งัน) หรือ สงวย (อ่านว่า สะ-หงวย)"
..........ผู้เขียนคำนำเอาคำว่า "สมุย+พงัน" เป็น "สะงัน" หรือเอา "สมวย+พงัน" เป็น สะหงวย แบบเดียวกับ Lion (สิงโตตัวผู้) + Tiger (เสือตัวเมีย) เป็น Liger หรือ Tiger (เสือตัวผู้) + Lion (สิงโตตัวเมีย) เป็น Tigon หรือทำนองเดียวกับ Motor + Hotel เป็น Motel คือโรงแรมซึ่งมีที่จอดรถยนต์ได้ หรือ Boat + Hotel เป็น Botel คือ โรงแรมซึ่งมีที่เก็บเรือด้วยฉะนั้น

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น