รู้จัก ต่อมไทรอยด์

รู้จัก ต่อมไทรอยด์
ไทรอยด์ (Thyroid) มาจากภาษากรีก ประกอบด้วยคำว่า thyreos แปลว่า โล่ และ eidos แปลว่ารูปร่าง ต่อไทรอยด์เป็นต่อมไร้ท่อ มีรูปร่างคล้ายโล่หรือปีกผีเสื้อ มีกลีบสองข้าง มีขนาด 12 - 20 กรัม อยู่ที่คอด้านหน้าหลอดลมใหญ่

ต่อมไทรอยด์สร้างไทรอยด์ฮอร์โมน ประกอบด้วย ไทรอกซีน (T4) และตรัยไอโอโดไทโรนิน (T3) ไทรอยด์ฮอร์โมนทำหน้าที่ควบคุมเมตาบอลิสมหรือระบบการเผาผลาญของเซลล์ในร่างกาย ถ้าระดับไทรอยด์ฮอร์โมนในเลือดสูงเกินไป เซลล์ต่างๆ ในร่างกายจะถูกกระตุ้นให้ทำงานเร็วกว่าปกติ มีการเผาผลาญมากตลอดเวลา ทำให้มีอาการเหนื่อยง่าย ใจสั่น น้ำหนักลด และถ้าไทรอยด์ฮอร์โมนในเลือดต่ำเกินไป ร่างกายก็จะทำงานช้า เฉื่อยชา น้ำหนักเพิ่มได้

การทำงานของต่อมไทรอยด์จะอยู่ภายใต้การควบคุมของฮอร์โมนไทรอยด์สติมิวเลติ้งฮอร์โมน (Thyroid stimulating hormone, TSH) จากต่อมใต้สมอง โดยถ้าระดับไทรอยด์ฮอร์โมนในเลือดน้อยเกินไป ต่อมใต้สมองจะหลั่ง TSH มากระตุ้นให้ต่อมไทรอยด์สร้างไทรอยด์ฮอร์โมนมากขึ้น ถ้าไทรอยด์ฮอร์โมนในเลือดเพียงพอแล้ว ต่อมใต้สมองก็จะหยุดหลั่ง TSH ออกมา

โรคของต่อมไทรอยด์จึงอาจแบ่งได้เป็นโรคที่มีความผิดปกติของต่อม เช่น มีการเจริญผิดที่ มีเนื้องอก หรืออาจเป็นโรคที่มีความผิดปกติของการสร้างไทรอยด์ฮอร์โมน หรืออาจพบร่วมกันทั้งสองอย่าง
ภาวะไทรอยด์เป็นพิษคือภาวะที่ระดับไทรอยด์ฮอร์โมนในเลือดสูงผิดปกติ ส่วนภาวะไทรอยด์ต่ำหรือไฮโปไทรอยด์คือภาวะที่มีระดับไทรอยด์ฮอร์โมนในเลือดต่ำ คอพอกคือภาวะที่ต่อมไทรอยด์โตร่วมกับมีไทรอยด์ฮอร์โมนในเลือดสูงร่วมด้วย และคอพอกไม่เป็นพิษคือมีต่อมไทรอยด์โตโดยไทรอยด์ฮอร์โมนไม่สูง อาจมีระดับปกติหรือต่ำกว่าปกติก็ได้
***********************************************************
ลิลลี่ ปฐมหยก อายุรแพทย์ ศูนย์การแพทย์กาญจนาภิเษก
***********************************************************