ฟันคุดกับสุขภาพ
ฟันคุด (tooth impaction) คือฟันที่ขึ้นไม่ได้ในขากรรไกร โดยอาจเกิดกับฟันซี่ใดซี่หนึ่งในสามสิบสองซี่หรือในฟันเกิน สาเหตุที่ฟันงอกออกมาไม่ได้นั้น มีการตั้งข้อสันนิษฐานจากทฤษฎีที่ว่าด้วยการใช้และไม่ใช้ กล่าวคือ มนุษย์มีวิวัฒนาการมาอย่างต่อเนื่อง กรามและฟันที่มีขนาดใหญ่และเคยใช้งานเพื่อกัดและฉีกอาหารที่เหนียว ปัจจุบันมนุษย์ได้ลดการใช้ฟันในลักษณะดังกล่าวลง จึงทำให้ฟันและกรามมีขนาดเล็กลง ไม่มีพื้นที่พอจะให้ฟันกรามซี่สุดท้ายงอกออกมาได้ จึงเป็นสาเหตุให้เกิดฟันคุดขึ้น
สาเหตุที่ต้องผ่าฟันคุด ได้แก่
1. เพื่อป้องกันอาการปวด เพราะตัวฟันคุดเองมีแรงผลักเพื่อจะงอกขึ้นมาในขากรรไกร แต่ถ้าติดไม่สามารถขึ้นได้ ทำให้มีแรงย้อนกลับไปกดที่เส้นประสาทของขากรรไกรทำให้เกิดอาการปวด
2. เพื่อป้องกันการอักเสบของเหงือกที่ปกคลุมฟัน ในกรณีฟันขึ้นบางส่วน เพราะจะมีเศษอาหารเข้าไปติดอยู่ใต้เหงือก แล้วไม่สามารถทำความสะอาดได้ ทำให้เหงือกอักเสบ ปวด และบวมเป็นหนอง
3. เพื่อป้องกันฟันข้างเคียงผุ ซอกฟันระหว่างฟันคุดกับฟันกรามซี่ที่สองที่อยู่ชิดกันนั้นทำความสะอาดได้ยาก เศษอาหารจะติดค้างอยู่ทำให้เกิดฟันผุได้ทั้งสองซี่
4. เพื่อป้องกันการเกิดถุงน้ำหรือเนื้องอก ฟันคุดที่ทิ้งไว้นาน เนื้อเยื่อที่หุ้มรอบฟันคุด อาจจะขยายใหญ่ขึ้นกลายเป็นถุงน้ำ หรือเนื้องอก
5. เพื่อป้องกันกระดูกขากรรไกรหัก เนื่องจากการที่มีฟันคุดฝังอยู่ จะทำให้กระดูกขากรรไกรบริเวณนั้นบางกว่าตำแหน่งอื่น เกิดเป็นจุดอ่อน เมื่อได้รับอุบัติเหตุ หรือกระทบกระแทก กระดูกขากรรไกรบริเวณนั้นก็จะหักได้ง่าย
6. วัตถุประสงค์อื่นๆ เช่น ในการจัดฟัน มักต้องถอนฟันกรามซี่ที่สามออกเสียก่อนเพื่อให้ง่ายต่อการเคลื่อนฟันซี่อื่น ๆ และแรงดันของฟันคุดยังมากพอที่จะผลักให้ฟันข้างเคียงรับแรงกระทบต่อ ๆ กันไปจนฟันบิดซ้อนเกได้
ผลที่อาจเกิดขึ้นหลังผ่าฟันคุด
1. อาการปวดและบวม โดยมากจะอยู่ในช่วง 2 - 3 วันแรก และอาการจะค่อยดีขึ้น
2. อาการเลือดกำเดาไหล มักพบในกรณีฟันคุดบน ที่ลึกและใกล้โพรงไซนัส ทำให้มีเลือดบางส่วนในการผ่าตัดค้างในจมูก
3. อาการชาบริเวณริมฝีปากล่าง พบได้น้อยมาก มักพบในกรณีฟันคุดล่างที่ลึกมาก ๆ และอยู่ใกล้เส้นประสาทของขากรรไกรล่าง
วิธีการดูแลหลังจากผ่าฟันคุดที่ถูกต้อง
1. กัดผ้าก๊อซอย่างน้อย 2 ชั่วโมง ถ้ากัดไปแล้ว 2 ชั่วโมงแต่ยังมีเลือดออกซึม ๆ อยู่บ้าง ก็ให้กัดต่อไป จนเลือดหยุดไหล
2. ใช้ผ้าห่อน้ำแข็ง อาจเป็นผ้าขนหนู หรือผ้าบาง ๆ ประคบนอกปาก จากบริเวณใบหู ถึงใต้คาง ข้างที่ผ่าฟันคุด 1 วัน
3. พอหลังจากวันที่ 1 เป็นวันที่ 2 แล้ว ก็เปลี่ยนเป็นประคบน้ำอุ่น ใช้ผ้าชุบน้ำอุ่นจัด ๆ บริเวณเดิม
4. ต้องรับประทานยาแก้ปวดและยาฆ่าเชื้อ ตามที่คุณหมอให้มา โดยยาฆ่าเชื้อต้องรับประทานให้หมด และรับประทานอาหารอ่อน ๆ รสไม่จัด สามารถแปรงฟันได้ แต่บริเวณแผลผ่าฟันคุดต้องแปรงเบา ๆ
5. ไปพบทันตแพทย์ให้ตัดไหมตามนัด 7 วัน
************************************************************
ทันตแพทย์นที นนท์ภาษโสภณะ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น