ใส่เปรต เป็นประเพณีเดือนสิบของชาวไทยพุทธจังหวัดนราธิวาส ชาวนราธิวาสมีความเชื่อเกี่ยวกับเรื่องเปรตเช่นเดียวกับชาวภาคใต้ทั่วไป แต่ลักษณะการปฏิบัติและการกำหนดวันต่างกันออกไป คือ กำหนดวันขึ้น 1 ค่ำ เดือน 10 เป็นวันรับเปรตหรือเปรตแรก และวันแรม 15 ค่ำเดือน 10 เป็นวันส่งเปรตหรือเปรตหลัง แต่ถ้าปีใดเป็นปีอธิกมาส ปีนั้นจะกำหนดให้มีวันใส่เปรต 3 ครั้ง คือ วันขึ้น 1 ค่ำ เป็นวันรับเปรต วันแรม 1 ค่ำ เป็นวันเปรตกลาง และวันแรม 15 ค่ำ เป็นวันส่งเปรต
กิจกรรมที่ถือปฏิบัติเมื่อถึงวันก่อนวันใส่เปรต 1 วัน แทบทุกครอบครัวจะทำข้าวต้ม 3 มุม นอกนั้นอาจทำขนม เช่น ขนมจน (ขนมจู้จุน) ขนมเจาะหู สำหรับขนมลาทำบ้างแต่เป็นลาชนิดลาลอยมัน และไม่ถือว่าลาคือขนมหลักของขนมเดือนสิบ เมื่อถึงวันใส่เปรตแต่ละคนจะนำข้าวต้ม 3 มุมร้อยเป็นพวงรวมกับขนมจน ขนมเจาะหู ขนม 2 ชนิดนี้จะเอาอย่างใดอย่างหนึ่งหรือทั้ง 2 อย่างก็ได้ ข้าวสุกห่อรวมกับกับข้าวตามที่มี เช่น ปลาต้ม สะตอดอง ปลาเค็ม ปลาทอด ฯลฯ ขมิ้น เกลือ ข้าวสาร น้ำมัน ของเหล่านี้จะห่อด้วยใบพ้อ ร้อยรวมกันทำเป็น 2 พวง นำไปวัด
ร้านเปรต ทำเป็น 4 เสา สูงตั้งแต่ 2 เมตรขึ้นไป บางทีสูงถึง 5 - 6 เมตร ทำร้านเป็น 2 ชั้น คือ เป็นร้านชั้นบนและร้านชั้นล่าง เมื่อนำของไปใส่เปรตจะใส่ชั้นบน 1 ชุด ชั้นล่าง 1 ชุด ตามความเชื่อที่ว่าร้านเปรตชั้นบนสำหรับเปรตชั้นสูง ร้านเปรตชั้นล่างสำหรับพวกเปรตชั้นต่ำ ดังนั้น ชาวนราธิวาสจึงไม่มีการใส่เปรตนอกวัดเหมือนจังหวัดอื่น ส่วนพิธีกรรมตลอดถึงการชิงเปรตก็เหมือนกับจังหวัดอื่น ๆ
การทำร้านเปรตอาจจะต่างออกไปในแต่ละวัดแต่ละหมู่บ้าน เช่น บางวัดจะทำร้านเปรตธรรมดา คือ ร้านเปรต 4 เสา แต่บางวัดอาจทำทั้งร้านเปรต 4 เสาและเสาเดียวด้วย ร้านเปรตเสาเดียวอาจสูงประมาณ 10 - 20 เมตร มีชั้นเดียวตั้งสิ่งของเครื่องใช้ทั่วไป เช่น เสื้อผ้า บุหรี่ สุรา หม้อ กระทะ เป็นต้น สำหรับให้ชาวบ้านได้ชิงกันเพื่อความสนุกสนาน การทำร้านเปรตสูงนี้ บางวัดอาจทำร้านแบบ 4 เสาสูง แล้วแขวนเสาสำหรับขึ้นร้านเปรตให้ห้อยไว้ตรงกลางร้าน เพื่อให้ขึ้นลำบากจะได้สนุกสนานยิ่งขึ้น และยิ่งกว่านั้นตรงปลายเสาของร้านเปรตสูงจะวางถังน้ำมันหล่อลื่นซึ่งทำด้วยปีบมีลิ้นปิดเปิดให้น้ำมันหล่อลื่นไหลลงเสาตลอดเวลา โดยจะมีคนคอยดึงสายโยงปิดเปิดลิ้นเป็นจังหวะ ๆ อยู่ข้างล่างจึงทำให้เสาลื่นอยู่เสมอ น้ำมันหล่อลื่นนี้จะทำด้วยเปลือกของต้นไม้ชนิดหนึ่ง คือ พญาจอมปลวก นำมาดองด้วยน้ำไว้ประมาณ 10 วัน จึงนำมาใช้งานได้ การชิงเปรตสูงนี้เป็นกิจกรรมที่จัดเพื่อความสนุกสนานมากกว่าจัดตามประเพณี เพราะบางปีก็จัด บางปีก็ไม่มี แต่สำหรับร้านเปรตธรรมดานั้นจะจัดเป็นประจำทุกปี โดยมีความเชื่อและแนวปฏิบัติดังกล่าวแล้วข้างต้น
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น