เรื่องวุ่น ๆ ในวันนั้นของเดือน
วันไหน ๆ จะเกี่ยวกับใครยังไงก็ช่าง
แต่ถ้า "วันนั้นของเดือน" แล้วล่ะก็ เกี่ยวกับผู้หญิงล้วน ๆ เลย...
แต่เรื่องเนี้ยะผู้ชายก็ควรจะรู้ไว้นะ จะได้เข้าใจ๊...เข้าใจผู้หญิงมากขึ้นไง
< < < มดลูก อวัยวะมหัศจรรย์ > > >
... เป็นเรื่องที่สลับซับซ้อนจนไม่รู้ว่าธรรมชาติคิดได้ยังไง ถึงได้ออกแบบ
ระบบสืบพันธุ์ของเราได้สุดยอดขนาดนี้ ในร่างกายของมนุษย์อวัยวะที่นับว่า
มหัศจรรย์ที่สุดก็คือ สมอง
สมองของมนุษย์เราก้อนไม่ใหญ่ไม่โตนี่แหละที่สรรค์สร้างโลกจนถึงทุกวันนี้
รองจากสมองแล้วก็ต้องยกให้มดลูกกับระบบสืบพันธุ์ของเราสิครับ
ถ้าไม่มีมดลูกในโลกเราก็คงมีแค่อดัมกับอีฟ ดีที่พระเจ้าให้อีฟมีมดลูกติดตัวมาด้วย
มนุษย์ถึงได้แตกลูกแตกหลานออกมามากมายจนทุกวันนี้
มดลูกเป็นอวัยวะที่สำคัญ แต่จะบอกว่าสำคัญที่สุดก็ไม่ได้
เพราะระบบสืบพันธุ์ของเราต้องมีครบทุกส่วนประกอบถึงจะมีลูกได้
เพียงแต่มดลูกเป็นส่วนที่ทำงานหนักที่สุด
ตอนตั้งครรภ์ก็ต้องทำหน้าที่อุ้มลูกเป็นลูกโป่งอยู่ข้างใน แถมต้องเจ็บปวด
ทรมานตอนคลอดอยู่ส่วนเดียวอีกต่างหาก ถึงตอนที่ไม่ได้ตั้งครรภ์
มดลูกก็ต้องทำหน้าที่ตามคำสั่งของรังไข่ คือมีรอบเดือนออกมา
จากมดลูกเป็นเลือดสด ๆ ทุก ๆ เดือน... น่าสงสารมดลูกจังนะครับ
ดีนะครับที่ธรรมชาติสร้างให้ระบบสืบพันธุ์ของมนุษย์เราทำงานเป็นรอบ
ในแต่ละรอบก็มีวันที่จะสามารถปฏิสนธิได้แค่วันเดียว
ถ้าปฏิสนธิกันได้ทุกวันป่านนี้คนคงล้นโลกไปแล้วครับ
ยิ่งคนเราไม่เหมือนสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมชนิดอื่นด้วย ไม่ว่าหมู หมา วัว ควาย
ที่ไหนต่างก็มีการผสมพันธุ์เป็นเรื่องเป็นราว เฉพาะบางช่วงของปีเท่านั้น
คนเรานี่แน่กว่า
สามารถผสมพันธุ์กันได้ทุกวัน ทุกเวลา ทุกสถานที่ เฮ้อ...คิดแล้วก็เหนื่อยแทน
อย่างที่บอกไว้นะครับว่าระบบสืบพันธุ์ของคนเราทำงานเป็นรอบเป็นวงจร
มดลูกของคนเราก็จะทำงานของมันไป เพื่อเตรียมพร้อมสำหรับการปฏิสนธิทุกเดือน
หากเดือนไหนไม่มีการปฏิสนธิเกิดขึ้น เยื่อบุมดลูกที่เตรียมไว้สำหรับให้ตัวอ่อนฝังตัว
ก็จะหลุดลอกออกมาพร้อม ๆ กับมีเลือดออกมาด้วย
กลายเป็นประจำเดือน นี่แหละครับตัวการทำให้ต้องเปลืองผ้าอนามัยไปทุกเดือน
< < < คำนวณ "วันนั้น" ของเดือน > > >
เรื่องของรอบเดือนได้สร้างปัญหาให้กับผู้หญิงบ่อยเหมือนกัน
ก็คนเราไม่ใช่เครื่องจักรนี่ครับจะให้รอบเดือนมาตรงกันเป๊ะ ๆ เหมือนกันหมด
ไม่ยืดไม่หดเอาเลยคงเป็นไปไม่ได้
ทั้งคนเราเกิดมาไม่ได้มีอะไรเหมือนกันหมดซะทุกอย่าง
ดังนั้นรอบเดือนของผู้หญิงแต่ละคนก็ไม่เหมือนกัน
จะไปเปรียบเทียบว่าประจำเดือนเราไม่เหมือนของคนอื่น
ของคนอื่นไม่เหมือนของเรา ไม่ได้แน่ ๆ ครับ
ปกติแล้วผู้หญิงจะมีประจำเดือนทุก 24-32 วัน
แต่โดยมากแล้วหรือประมาณ 1 ใน 6 ของผู้หญิงทั้งหมด
ประจำเดือนจะมาทุก 28 วัน ทำให้รู้สึกว่ารอบเดือนมันร่นเร็วขึ้นเรื่อย ๆ
คุณผู้หญิงหลาย ๆ คนมักบ่นให้ฟังเรื่องรอบเดือนมาไม่เคยตรงเลย
ทำยังไงถึงจะมาตรงซะที
แต่พอนับไปนับมาปรากฏว่ารอบเดือนมาทุก 28 วันพอดีทุกรอบ
ดังนั้นเราจะไปยึดถือเอาวันที่ของปฏิทินให้ตรงกันทุกเดือนเห็นจะไม่ได้
เพราะแต่ละเดือนมีวันไม่เท่ากันเลย บางเดือนมี 30 วัน บางเดือนมี 31 วัน
แถมบางเดือนมีแค่ 28 วันเอง
ผมเองยังงง ๆ เหมือนกันว่าอีตาจูเลี่ยนคนที่สร้างปฏิทินขึ้นใช้เป็นคนแรก
แล้วก็ใช้กันมาจนถึงทุกวันนี้
ทำไมไม่กำหนดให้แต่ละเดือนมี 30 วันเท่า ๆ กันซะหมดเรื่องหมดราว
หรือปฏิทินที่เราใช้กันอยู่
ที่แท้อาจเป็นตารางรอบประจำเดือนของภรรยาของคุณจูเลี่ยนเองก็ได้
ปกติแล้ววงรอบของประจำเดือนเกิดขึ้นที่มดลูก
โดยมีฮอร์โมนจากรังไข่มาควบคุมมดลูกอีกที แล้วรังไข่ก็ถูกควบคุมด้วย
ฮอร์โมนที่สร้างจากสมอง คุมกันไปคุมกันมาหลายขั้นตอนเลยนะครับ
ดังนั้นหากมีอะไรไปรบกวนระบบการควบคุมของฮอร์โมนนี้เข้า
ก็อาจทำให้รอบเดือนคลาดเคลื่อนไปได้ ที่พบบ่อย ๆ ก็เช่น
ความเครียด อดนอน พักผ่อนไม่พอ อ้วนขึ้นหรือผอมลง เจ็บป่วยไม่สบาย
หรืออาจเกิดจากการรับประทานยาบางอย่าง
ก็เป็นเหตุทำให้รอบเดือนมาเร็วขึ้นหรือยืดออกไปได้
แต่ปกติแล้วหากไม่เร็วขึ้นเกินกว่า 7 วัน หรือไม่ยืดเลยออกไปเกิน 7 วัน
ถือว่ายังอยู่ในเกณฑ์ที่ยอมรับได้ครับ
ส่วนจำนวนวันที่ประจำเดือนมาก็จะอยู่ที่ 3-7 วัน
ถ้าเกิน 7 วันขึ้นไปถือว่าผิดปกติ
แต่ผู้หญิงบางคนก็อาจมีประจำเดือนเพียงแค่วันเดียว
หรือมาเยอะเต็มที่ 7 วันเลยก็ได้
ต่างคนต่างมีลักษณะเฉพาะของใครของมัน
ไม่ใช่เห็นคนอื่นมีประจำเดือน 3 วัน ก็อยากจะให้ตัวเองมี 3 วันตาม อย่างนี้ไม่ได้แน่
< < < วันไหนมามาก วันไหนมาน้อย > > >
ปริมาณเลือดประจำเดือนที่ออกมาไม่ค่อยเท่ากันในแต่ละคน
บางคนออกมามาก บางคนออกมาน้อย
แต่เฉลี่ยแล้วจะเสียเลือดรวมทั้งหมดประมาณ 33 ซีซี.
ก็ไม่รู้เหมือนกันนะครับว่าเขาวัดตวงกันยังไง
และจะถือว่าประจำเดือนมามากผิดปกติก็ต่อเมื่อเสียเลือดมากกว่า 80 ซีซี.
นี่เป็นแค่ตัวเลขอ้างอิงที่ทำเป็นเรื่องเป็นราวเท่านั้นนะครับ
เพราะในความเป็นจริงถ้าจะไปวัดไปตวงว่ารอบเดือนเดือนนี้มากี่ซีซี.
ก็คงจะลำบาก
เอาเป็นว่าหากประจำเดือนออกมาในปริมาณปกติ
จะใช้ผ้าอนามัยขนาดมาตรฐานซับเต็มที่ 3-4 แผ่น ต่อวัน
แต่ถ้าเป็นแบบบางเฉียบ หรือเป็นคนที่เปลี่ยนผ้าอนามัยบ่อย
ก็คงต้องใช้มากขึ้นกว่านิดหน่อย หากประจำเดือนออกมามากกว่าปกติ
โดยปกติแล้วผู้หญิงสาว ๆ ยังไม่เคยมีลูก มดลูกยังใหม่ ๆ อยู่
ประจำเดือนมักมาไม่ค่อยมาก แต่พอมดลูกผ่านการใช้งานมาอย่างหนัก
ผ่านการมีลูก มดลูกก็มักยืดขยายและแรงบีบรัดก็จะน้อยลง
โดยเฉพาะในช่วงหลังคลอดใหม่ ๆ จะรู้สึกว่าประจำเดือนออกมามากกว่าปกติ
สักระยะหนึ่งก็จะน้อยลงเอง แต่ไม่น้อยลงไปกว่าตอนที่ยังไม่มีลูกหรอกนะครับ
การคุมกำเนิดหลังคลอดก็มีส่วนเกี่ยวข้องกับปริมาณของประจำเดือนด้วย
หากคุมกำเนิดโดยการกินยาคุมกำเนิด ปริมาณของประจำเดือนจะน้อยลงกว่าเดิม
เฉลี่ยแล้วลดลงประมาณ 30 เปอร์เซ็นต์
แต่ถ้าคุมกำเนิดโดยการใส่ห่วงคุมกำเนิด
ประจำเดือนจะกลับมามากกว่าเดิมอีก 30 เปอร์เซ็นต์เหมือนกัน
ปริมาณของประจำเดือนยังขึ้นกับรูปร่าง น้ำหนักของผู้หญิงคนนั้นด้วย
ผู้หญิงผอม ๆ มักมีประจำเดือนออกมาน้อย
ผู้หญิงอ้วน ๆ มักมีประจำเดือนออกมามาก
เนื่องจากถ้าอ้วนมากก็จะมีไขมันมาก แล้วเซลล์ไขมันก็สามารถสร้างฮอร์โมนออกมาได้
คนอ้วนก็มักมีสิวมากกว่า หน้ามันมากกว่า มีขนขึ้นมากกว่า
แถมหากอ้วนมากก็มักมีผลทำให้ประจำเดือนมาไม่เป็นปกติอีกด้วย
< < < สีสด สีคล้ำ บอกอะไร > > >
เรื่องสีของประจำเดือนก็เป็นเรื่องชวนปวดหัว
ทั้ง ๆ ที่สีของประจำเดือนนั้นไม่ได้มีอะไรเกี่ยวข้องกับสุขภาพร่างกายเลย
มีคุณผู้หญิงหลาย ๆ คนที่มาหาหมอสูติฯ ด้วยเรื่องประจำเดือนออกมาสีดำกว่าปกติ
กลัวว่าจะเป็นเลือดเสีย มีปัญหาข้างในมดลูกหรือเปล่า
หรือถ้าเลือดสีดำออกมาน้อยไปหน่อย ก็กลัวว่าเลือดเสียมันจะตกค้างอยู่ข้างใน
แต่ที่จริงแล้วเลือดประจำเดือนของเราไม่ใช่เลือดเสียนะครับ
คนเราไม่ได้ขับของเสียออกมาทางประจำเดือน
มดลูกมีหน้าที่สืบพันธุ์เพียงอย่างเดียว
ส่วนหน้าที่ขับถ่ายของเสียเป็นหน้าที่ของไตและตับ ออกมาเป็นปัสสาวะ อุจจาระ
แต่ด้วยความบังเอิญว่าช่องคลอดของเราดันไปอยู่ตรงกลาง
ระหว่างท่อปัสสาวะกับทวารหนัก
พอมีประจำเดือนออกมาก็เลยเหมาเอาว่าเป็นการขับของเสียด้วยเหมือนกัน
เลือดประจำเดือนเกิดจากการลอกตัวของเยื่อบุมดลูก เมื่อไม่ได้รับการปฏิสนธิ
เลือดที่ออกมาก็มีคุณสมบัติไม่ต่างไปจากเลือดปกติในร่างกายของเรา
หากเลือดประจำเดือนออกมากก็มักไหลออกมาเร็วโดยไม่มีการติดค้าง
เลือดจะเป็นสีแดง และจับตัวเป็นก้อนเลือดได้ง่าย
แต่ถ้าเลือดซึมออกมาน้อย ๆ เช่นตอนที่เริ่มมาใหม่ ๆ หรือตอนที่ใกล้จะหมด
เลือดที่ออกมาน้อย ๆ จะไหลซึมออกมาช้า ๆ ติดค้างอยู่ในช่องคลอดอยู่นาน
เมื่อติดค้างอยู่นานก็จะมีสีคล้ำขึ้นเป็นสีออกน้ำตาลไม่ใช่เรื่องแปลกนะครับ
ไม่เชื่อลองนึกดูตอนที่เราโดนมีดบาดสิครับ
เลือดที่ออกมาตอนแรก ๆ จะมีสีแดงสด แต่ทิ้งไว้ไม่ถึง 5 นาที
เลือดก็จะแห้งเป็นสีแดงคล้ำ ๆ แล้ว
ดังนั้นเลือดสีคล้ำก็คือเลือดที่ออกมานานแล้ว ไม่ได้เป็นเลือดเสียแต่อย่างใด
< < < แบบนี้ ผิดปกตินะ! > > >
สำหรับประจำเดือนที่ผิดปกติ
ก็มักเป็นประจำเดือนที่มามากผิดปกติเมื่อเทียบกับเดือนก่อน ๆ หรือมานานกว่า 7 วัน
หรือมานานมากกว่าครั้งก่อน ๆ หรือบางทีอาจมาสั้นลงหรือยืดยาวออกไปผิดปกติ
หลักง่าย ๆ ก็คือต้องเข้าใจ จดจำได้ว่าลักษณะเฉพาะของประจำเดือนของเราเป็นอย่างไร
หากมีอะไรที่มันไม่เหมือนเดิมอย่างชัดเจน ตรงนั้นแหละครับที่ควรไปพบไปปรึกษาคุณหมอ
แล้วตอนไปหาคุณหมอก็ไม่ต้องทนรอจนเลือดหายหมดนะครับ
หากเลือดออกมามาก ออกนาน ออกกะปริบกะปรอย ให้ไปหาหมอตอนที่ยังมีเลือดนี่แหละ
เพราะหมอต้องการจะดูว่าเลือดที่ว่านี้เป็นประจำเดือนจริง ๆ หรือเปล่า
มีความผิดปกติอย่างอื่นร่วมด้วยหรือเปล่า หากรอจนเลือดหมดแล้วค่อยไปตรวจ
บางทีก็ตรวจไม่เจออะไร หรือรอไปรอมาเลือดหมดตัวจนซีดไปหมด
คราวนี้แหละเรื่องมันก็จะยิ่งบานปลายไปใหญ่
คุณผู้หญิงส่วนมากไม่กล้าไปตรวจหากยังมีเลือดประจำเดือนออกมาอยู่
สงสัยจะเกรงใจหมอ หรืออาจกลัวเลอะเทอะเปรอะเปื้อน
ที่จริงไม่ต้องกลัวหรือเกรงใจเลยนะครับ
เกิดเป็นหมอสูติฯ แล้วก็ต้องนั่งรักษาเรื่องเกี่ยวกับอย่างว่านี่แหละ
ไม่ว่าเลือดออก ตกขาว มีกลิ่น คัน
ก็ต้องเป็นหน้าที่หมอสูติฯ อยู่แล้ว... ทำใจได้มานานแล้วครับ !
************************************************
น.พ.อานนท์ เรืองอุตมานันท์
************************************************